De transformaties die gepland zijn om de Duitse bruinkoolgroeves nieuw leven te geven vormen een grote kans voor Zuid-Limburg. Deze structurele veranderingen in de Rijnlandse mijnstreek (NRW) en de daar bij horende uitdagingen van grensoverstijgende ruimtelijke samenwerking zijn aanleiding om met het project ZL’EU, een ruimtelijke strategie voor Zuid-Limburg met Euregionale scope te ontwikkelen. Deze is erop gericht gezamenlijke toekomstbeelden en strategieën te ontwikkelen, gebaseerd op een gemeenschappelijk draagvlak. Om de toekomst duurzaam vorm te geven zijn er initiatieven nodig die de verbinding van overheden, bedrijven, onderwijs en burgers vertalen naar een integrale visie en strategie. De komende jaren wordt er gewerkt aan ruimtelijk onderzoek en experimenten, waaruit grensoverstijgende processen en resultaten ontstaan. Het project ZL'EU ‘Raumstrategie Zuid-Limburg’ spitst zich toe op het verder brengen van grensoverstijgende samenwerking vanuit Zuid-Limburg. De doelstelling van het project is gericht op het leveren van bouwstenen voor een gezamenlijk ontwikkelingsprogramma over de grens met versterking van de ruimtelijke kwaliteit en de woon- en leefomgeving in Zuid-Limburg.
32. ZL’EU (Zuid Limburg in Euregionale context)
Grensoverstijgend
Nederland en Duitsland staan voor urgente opgaven, die zowel lokaal, nationaal als wereldwijd spelen. Toekomstige opgaven zijn gelaagd en hebben betrekking op klimaatverandering, energietransitie, circulaire economie, bereikbaarheid, mobiliteit, gezondheid en woningbouw. In het concretiseren van een nieuwe norm – verankerd in beleid – is er behoefte om zowel wat betreft werkwijze (proces) als op het niveau van projecten (product) ruimte te scheppen voor nieuw initiatief en experiment. De RWTH Aachen (Rheinisch-Westfälische Technische Hogeschool Aken) propageert in de persoon van Prof. Christa Reicher -van de leerstoel en het instituut ‘Stedenbouw’ aan de RWTH Aachen- om deze redenen de werkwijze van ‘Informele Planung’. In Duitsland is de ruimtelijke planning zeer formeel opgezet, waarbij administratieve gemeente- en gebiedsgrenzen daadwerkelijk scopebeperkende grenzen vormen. Bij de ‘Informele Planung’ wordt er buiten de formele grenzen gekeken, zowel met betrekking tot de geografische context en ontwikkelingen, als ook tot de aard van geo-gelinkte data. Door deze gegevens samen te brengen, te analyseren en te waarderen ontstaan nieuwe ‘Leitbilder’ en ‘Raumstrategien’. Op bovenregionaal schaalgebied wordt een integraal ‘Aggloremationskonzept’ voor de toekomst ontwikkeld. L’EAU (Laboratorium for European Augmented Urbanism) is een ‘joint research lab’ opgezet door RWTH Aachen, Reicher Haase Assoziierte (Aken) en Maurer United Architects (Maastricht). L’EAU indexeert en analyseert lokaal verweven processen, lagen en structuren in geografisch, economisch, ecologisch, sociaal en cultureel opzicht met als resultaat visualisaties, ruimtelijke strategieën en een integraal agglomeratieconcept voor het gebied tussen Maas en Rijn.
De L’EAU-aanpak vormt een zinvolle basis voor het maken van toekomstig beleid, mede omdat bij de samenstelling ervan landsgrenzen overschrijdende data en ontwikkelingen meegenomen zijn/worden. De timing laat het bovendien toe om de bevindingen uit het L’EAU onderzoek te koppelen aan het door de Nederlandse overheid ingezette proces rondom de nieuwe nationale omgevingsvisie (NOVI). L’EAU richt zich specifiek op het onderzoeksgebied in de drie deelgebieden: ‘Metropole Köln-Bonn’, ‘Rheinisches Revier’ en ‘Metropole Maas/Rhein’ (Zuid-Limburg’ in Euregionale context).
De stadsregio Parkstad Limburg zoekt in het kader van de Regio Deal aansluiting bij de toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen in het gebied ‘Rheinisches Revier’. Het onderzoek van L’EAU biedt handvatten om gelijktijdig met de start van het onderzoek ‘Rheinisches Revier’ een parallel onderzoek te starten rond de ‘Metropole Maas-Rhein’. Daarbij is de betrokkenheid van Zuid-Limburg en Nederland ook wenselijk. Het gaat om een bovenregionaal belang: een groter gebied en een grotere scope dan alleen Parkstad Limburg. Het is voor Parkstad Limburg en de Provincie Limburg interessant om op deze ontwikkeling aan te haken. Gelijktijdig aan het meerjarig ontwikkeltraject van de ruimtelijke strategie over de grens richt het ZL’EU zich op de ontwikkeling van een ruimtelijke strategie voor het gebied Zuid-Limburg in Euregionale context. Hierdoor wordt het mogelijk om een grensoverstijgende strategie te ontwikkelen.
Nederland en Duitsland staan voor urgente uitdagingen, die zowel lokaal, nationaal als wereldwijd een belangrijke rol spelen. Een gezamenlijke aanpak over de grens op het gebied van klimaatverandering, energietransitie, circulaire economie, infrastructuur, mobiliteit, gezondheid en huisvesting is noodzakelijk. Om de toekomst duurzaam vorm te geven zijn er initiatieven nodig die de verbinding van overheden, bedrijven, onderwijs en burgers vertalen naar een integrale visie en strategie. Stapsgewijs wordt een nieuwe norm voor de leefomgeving samen met partners geconcretiseerd. De komende jaren wordt er gewerkt aan ruimtelijk onderzoek en experimenten, waaruit grensoverstijgende processen en resultaten ontstaan.
De opgave ZL’EU ‘Raumstrategie Zuid-Limburg’ spitst zich toe op het verder brengen van grensoverstijgende samenwerking vanuit Zuid-Limburg. De doelstelling van het project is gericht op het leveren van bouwstenen voor een gezamenlijk ontwikkelingsprogramma over de grens. De focus is gericht op het versterken van de ruimtelijke kwaliteit en het versterken van de woon- en leefomgeving in Zuid-Limburg. Parkstad Limburg geeft hiermee met partners gestalte aan de Regio Deal, die erop gericht is binnen een breed perspectief het ‘sociaal-fysieke domein’ en de ‘sociaal-economische structuur’ te versterken.